Een walhalla voor vleermuizen
In forten vinden vleermuizen ideale omstandigheden om te overnachten, te overwinteren en te paren. Fort Honswijk bij Houten is het meest favoriet bij deze mysterieuze nachtvliegers. Je kunt het gerust de hoofdstad van het Nederlandse vleermuizenrijk noemen.
Fascinerende dieren
We horen ze niet, zien ze af en toe in de schemering, maar echt kennen doen we vleermuizen niet. Ze leiden een verborgen bestaan. Maar als je hun wereld binnenstapt, ontdek je wat een fascinerende dieren het zijn. Zo weten ze heel goed gebruik te maken van wat mensen allemaal gebouwd hebben. Overdag verschuilen ze zich in warme, donkere delen van gebouwen, bijvoorbeeld onder dakpannen en in spouwmuren. In de winter zoeken veel vleermuizen koele, vochtige ruimtes op, zoals kelders, bunkers en forten. Daar vinden ze een omgeving met een vrij constante temperatuur (boven nul) en hoge luchtvochtigheid. Wanden en plafonds zijn bovendien ruw, en hebben allemaal scheuren en gaten; prima om aan te hangen of in weg te kruipen.
Hotspot
De place to be voor vleermuizen is Fort Honswijk bij Houten. Van de zeventien soorten die in ons land leven, zitten er negen in het grootste torenfort in de Nieuwe Hollandse Waterlinie, gelegen aan de Lek. In delen van het jaar zijn ze er met duizenden tegelijkertijd. Bij de restauratie, die nu bijna voltooid is, wordt er alles aan gedaan om de toren als hotspot van vleermuizen te behouden. Ook op andere forten spannen eigenaren zich in om ze geschikt te houden of te maken voor vleermuizen. Ze maken vliegopeningen in deuren en zorgen voor een goed binnenklimaat.
Juten doeken
Behalve van de gebouwen die we hebben gemaakt, maken vleermuizen ook gebruik van lijnen die we in de loop der eeuwen in het landschap hebben aangebracht, zoals boomsingels, houtwallen en lanen. Ze helpen vleermuizen om zich te oriënteren, bijvoorbeeld tijdens de jacht op insecten. Veel van zulke groene lijnen zijn door aanleg van wegen of het vergroten van landbouwpercelen verdwenen of doorsneden. In Haarlemmermeer hebben ze daar wat op gevonden. Toen daar grote gaten kwamen in de iepenrij langs de Geniedijk, onderdeel van de Stelling van Amsterdam, zijn er juten doeken opgehangen. Totdat alle bomen zijn vervangen blijkt het voor de vleermuizen een uitkomst. Elders zijn portalen over wegen geplaatst om gaten in boomrijen te 'dichten'. De vleermuizen zijn ermee geholpen.
Vleermuizen spotten
Nieuwsgierig naar de woonruimtes van vleermuizen? Ga dan mee op speciale activiteiten waarbij je deze bijzondere zoogdieren kunt spotten. Je gaat langs de plekken war ze het liefst komen. Bekijk de activiteiten in onze agenda.
Bekijk de agendaDit artikel verscheen eerder in aangepaste vorm in Fort! Magazine 2022, een uitgave van Forten.nl.